Uyku Pozisyonları
Uyku Kalitesi İçin Doğru Yatış Pozisyonu
Uyku pozisyonu kaliteli bir uykuya sahip olmak için dikkat bilmesi gereken önemli bir etkendir. Kaliteli uyku sayesinde dinlenmiş olarak uyanır, gün boyu zinde ve enerjik olabiliriz. Uyku kalitesi düştüğünde ise kişi yeteri kadar dinlenmeden uyanacak, gün boyunca halsizlik, bel ve boyun ağrıları gibi sorunlar yaşayacaktır.
Doğru uyku pozisyonu gibi bir genelleme yapmak aslında mümkün değildir. Uyku pozisyonu kişisel olarak değişebilmektedir. Örneğin bebeklerde ayrı, yetişkinlikte ayrı veya hamilelerde ayrı doğru uyku pozisyonlarından bahsedilmektedir. Her uyku pozisyonunun bazı avantajları ve dezavantajları vardır. Kişilerin kendi durumlarına göre doğru uyku pozisyonu belirlemeleri uyku kalitesini artırma açısından son derece faydalı olacaktır.
Yüzüstü yatmak
Yüzüstü yatmak demek aslında kişinin karnının üzerine yatması anlamına gelmektedir ve bu yatış pozisyonu çok fazla tavsiye edilmemektedir. Kişi yüzüstü yatarken omurgalara yük bineceği için bir gerilme oluşacaktır ve bu gerilim sinirlere zarar verecektir. Dolayısıyla uzun vadede kalıcı bel ve sırt ağrılarına yol açacaktır. Yüzüstü uyuyan bir birey boynu bir tarafa bükülü kalacağı için nefes alması zorlanacaktır ve bu pozisyondan dolayı boyun fıtığı riski artmaktadır. Yüzüstü yatıldığında nefes alışverişi zorlandığı için vücudun temel ihtiyaçlarından biri olan oksijen alımı azalacaktır. Bunun sonucunda yorgun uyanmalar ve baş ağrıları gibi şikayetler ile karşı karşıya kalınmaktadır. Ayrıca yeteri kadar oksijen alınmadığı için vücudun kendini yenilemesi yavaşlayacak yani tabiri caizse kişi daha hızlı yaşlanma belirtileri gösterecektir (ciltte kırışıklıklar ve kuruluklar gibi). Horlama problemi olan bireyler yüzüstü pozisyonda uyumayı seçerler çünkü bu şekilde yatıldığında horlama problemi geçici olarak ortadan kaldırılmış olacaktır. Fakat bu sefer de nefes alışverişi zorlandığı için başka sorunlar baş gösterecektir. Hamileliğin ilk aylarında yüzüstü uyuma da herhangi bir korkulacak durum olmamaktadır. Anne adayları genellikle bu pozisyonda uyurken bebeğin üzerine baskı uygulayacağından korkmaktadır fakat bebek içinde bulunduğu sıvı sayesinde korunmaktadır. 6. aydan itibaren zaten anne de bu pozisyonda uyumakta zorlanacaktır ve tercih etmeyecektir. Bebeklerde yüzüstü yatış son derece risklidir çünkü bebekler yetişkinler gibi kendilerini kontrol edemedikleri için ağız ve burnun tıkanması dolayısıyla ani bebek ölümleri bu pozisyonda uyumanın sonuçlarından biridir.
Sırt üstü yatmak
Sırt üstü yatmak genellikle en doğru pozisyon olarak gösterilir fakat bazı kaynaklar bu pozisyonun da zararlı olduğunu belirtmektedir. Amerikan ulusal sağlık enstitüsü en doğru yatış pozisyonu olarak sırt üstü yatışı tavsiye etmektedir fakat bu pozisyonda yatarken dizlerin altına destek olacak şekilde yastık konulmasını tavsiye etmektedir. Aksi takdirde gün içerisinde sırt ağrısı problemleri yaşanmaktadır. Horlama problemi yaşayan bireylerin sırt üstü pozisyonda yatması durumunda horlamaları artacaktır, bu yüzden bu pozisyonu tercih etmemeleri gerekmektedir. Mide problemleri yaşayan bireylerin sırt üstü yatışta boyunlarının mide kısmından daha yüksekte olmasına dikkat etmeleri gerekmektedir. Halk arasında karabasan olarak bilinen uyku felci sorunu yaşayan bireylerin bu pozisyondan uzak durması gerekmektedir çünkü böyle bir sorunla karşılaşıldığında dil soluk borusunu tıkayarak kişi nefessiz kalabilir. Gebelikte sırt üstü yatış çok fazla tavsiye edilmez çünkü büyüyen rahim ve toplardamarlar bu pozisyonda baskı altında kalacağı için hem anneye hem bebeğe zarar verecektir. Bu pozisyon annede tansiyon düşmesi, bebekte ise rahme giden kan miktarı azaldığı için yeterli beslenememe sorunu ortaya çıkacaktır. Bebeklerde ilk 6 ayda sırt üstü yatış kontrollü bir şekilde yapılmalıdır çünkü bebek bu dönemde sık sık kustuğu için ve kendisini kontrol edemediğinden dolayı boğulma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır. Bebek sırt üstü yatılırsa dahi boğulmaları önlemek amacıyla kafası sağa veya sola çevrilmelidir. Ayrıca sırt üstü yatışlarda ilk bebeklik döneminde bebeğin kafası çok yumuşak olduğu için kafa arkasında düzlükler oluşabilmektedir. Bu durumun önüne geçmek için bebeğin kafasının ara ara yönü değiştirilmelidir.
Sağ tarafa yatmak
Uzmanlar tarafından en çok tavsiye edilen ve en sağlıklı olduğu düşünülen yatış pozisyonu sağ tarafa yatmaktır. Kan dolaşımının en sağlıklı olduğu pozisyon budur. Bu pozisyonda uyurken uykunun daha kaliteli olması için bacaklar hafifçe karna çekilip cenin pozisyonunda uyumak daha faydalı olacaktır. Ayrıca dizilerin arasına ince bir yastık konularak omuriliğe yapılan baskı da en aza indirilmiş olacaktır. Bu pozisyon kronik kalp sorunları yaşayan bireylere tavsiye edilmemektedir çünkü bu pozisyonda kan dolaşımı hızlı olduğu için kalbe olması gerekenden fazla kan gidecektir ve bu kişilerde olumsuz sonuçlara yol açacaktır.
Sağ tarafa yatmak gebelikte de tavsiye edilen yatış pozisyonlarından biridir. Bu pozisyon sayesinde bebeğe giden kan miktarı olması gereken seviyede olacaktır. Anne adayı da vücuttaki doğru kan dolaşımından dolayı gereksiz şişlikler ve ödemlerle karşılaşmak durumunda kalmayacaktır. Bebeklikte ilk 3 ayda bebeğin kafası çok yumuşak olduğu için sağ veya sola yatırıldığında simetri bozuklukları meydana gelebilmektedir. İlk 3 aydan sonra bebeklerde de sağ tarafa yatmak doğru pozisyonlardan biri olacaktır.
Sol tarafa yatmak
Sol tarafa yatmak en çok gebelikte tavsiye edilmektedir. Bu yatış pozisyonda bebeğe giden kan akımı normal seviyede olacaktır ve annenin böbreklerinden süzülmeler daha rahat olacağı için el ve ayak şişmeleri en az seviyeye inecektir. Tabii ki anne adayı sürekli aynı pozisyonda yatamayacaktır, uyku esnasında ara ara sağa ve sola dönülerek en kaliteli uykuya sahip olunabilir.
Sol tarafa yatmak kalp rahatsızlıkları yaşayan kişiler için tavsiye edilen bir pozisyondur çünkü bu pozisyonda kan akışı sağ tarafa yatmaya göre daha az olacaktır. Horlama problemleri yaşayan bireyler ve uyku felci gibi sorunlarla karşı karşıya olan bireyler bu pozisyonu tercih edebilirler. Bu pozisyonda uyurken de tıpkı sağ tarafa yatarken olduğu gibi bacaklar hafif karına çekilerek ve dizilerin arasına ince bir yastık konularak daha kaliteli bir uykuya ulaşılabilir.
